Parafia Włodzienin

Parafia powstała prawdopodobnie w XV w. i obejmowała Włodzienin, Dzbańce, Lewice, Zubrzyce, Posucice, dziś samą wioskę Włodzienin. Obecny kościół zbudowano w 1530 r., poszerzono w 1903 r. 

Kościół pw. Trójcy Św., fotopolska.eu
Plebania 1975, fotopolska.eu
Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej we Włodzieninie - zdjęcie przedwojenne, fotopolska.eu

W 1945 r. kościół został doszczętnie zniszczony. Odbudowany staraniem ks. Norberta Felsmanna i poświęcony 12 VI 1955 r.

Kościół jest obiektem wzniesionym na planie prostokąta, murowanym, otynkowanym i nakrytym dwuspadowym dachem. Do nawy przylega wieża – dzwonnica nakryta czterospadowym dachem zwieńczonym krzyżem. Wokół kościoła na prostokątnych postumentach stoi kilka figur. Są to między innymi postacie przedstawiające Świętą Rodzinę, św. Piotra, św. Pawła czy św. Mikołaja.

Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej, 2020

Na terenie parafii znajdują się ruiny kościoła zamkowego św. Mikołaja. Kościół położony jest na wzniesieniu na południe od wsi, w otoczeniu niewielkiego cmentarza ogrodzonego kamiennym murem. Od zachodu, przy bramce wejściowej znajdują się dwie barokowe figury św. Floriana i św. Jana Nepomucena. Świątynia jest orientowana, kamienno-ceglana z prosto zamkniętym prezbiterium i znajdującą się po stronie południowej zakrystią. Po obu jej stronach znajdują się ostrołukowe otwory okienne, obustronnie rozglifione. Zarówno prezbiterium, jak i nawa są oskarpowane. Po zachodniej stronie kościoła znajduje się wzniesiona na planie prostokąta, czterokondygnacyjna wieża. Jest ona podzielona odsadzkami na cztery kondygnacje, w niższych poziomach znajdują się okna strzelnicze, w górnej okna zamknięte łukiem pełnym. W przyziemiu wieży zachował się kamienny ostrołukowy portal oraz sklepienie krzyżowo-żebrowe, nie ocalał natomiast, widoczny na przedwojennych fotografiach renesansowy hełm, stanowiący zwieńczenie wieży. Obecnie na jej szczycie znajduje się taras widokowy, a ruina kościoła pełni funkcję wieży widokowej w utworzonym na wzgórzu parku historycznym.Pierwotnie pod posadzką prezbiterium mieściła się krypta grobowa z trzema grobowcami. Obecnie płyty nagrobne znajdują się w lapidarium Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu, a wnętrze kościoła pozbawione jest wyposażenia.

fot. E. Kalbarczyk-Klak, https://zabytek.pl/pl
fot. E. Kalbarczyk-Klak, https://zabytek.pl/pl

Zbudowana pod koniec XV wieku świątynia poza funkcjami sakralnymi pełniła pod koniec XV i w XVI w. również funkcję cmentarną, stając się miejscem pochówku kolejnych członków rodziny Bytowskich z Włodzienina. Znajdujące się jeszcze do niedawna w kościele płyty nagrobne z postaciami rycerzy i ich małżonek stanowią jeden z przykładów powiązania renesansowej śląskiej sztuki sepulkralnej z rzeźbą czeską. 

Kościół św. Mikołaja we Włodzieninie, źródło: fotopolska.eu
Kościół św. Mikołaja we Włodzieninie, źródło: fotopolska.eu

Pierwsze wzmianki o kościele św. Mikołaja pochodzą z 1476 roku. W XV wieku, podczas gdy kościół farny zajęli husyci, kościół św. Mikołaja pełnił rolę świątyni parafialnej. Stanowił też miejsce pochówku włodzienińskiej szlachty. Znajdowały się w nim płyty nagrobne Barbary z Włodzienina (1496), Jadwigi Czepl z Bełku (1528), Wacława Bytowskiego seniora (1553), Wacława Bytowskiego juniora (po roku 1575), Anny Bytowskiej (1578), Jana Jerzego Bytowskiego z Fulsteinu (1586), Jana Bytowskiego (1588) oraz płyta Katarzyny Sedlitzkiej z Choltic (1596). W 1840 roku kościół poszerzono oraz odnowiono znajdujące się w nim ołtarze, ambonę oraz posadzkę. W 1880 roku piorun uszkodził wieżę kościoła i dach kryty gontem. Podczas działań wojennych w 1945 roku obydwa kościoły włodzienińskie zostały zniszczone. W 2011 roku, po przeprowadzonych pracach porządkowych i remontowych, na wzgórzu, na którym znajduje się kościół, został utworzony park historyczny, a wieża kościoła św. Mikołaja pełni funkcje punktu widokowego i jednocześnie stanowi atrakcję turystyczną.

/na podstawie opracowania Aleksandry Ziółkowskiej, OT Narodowy Instytut Dziedzictwa w Opolu, 23.10.2014 r./

Parafia Wojnowice

Parafia powstała w 1294 r., kiedy to w miejscu obecnych ruin kościoła św. Szymona i Judy Tadeusza wybudowano kościół drewniany pw. Najświętszej Maryi Panny. Przedtem Wojnowice należały do parafii Nowa Cerekwia. Według informacji historycznych drewniany kościół został w późniejszym czasie zniszczony, a następnie ponownie odbudowany w roku 1613. W roku 1628 kościół zamknięto z powodu wyludnienia wsi. Dopiero w roku 1791 Wojnowice ponownie stały się parafią. 29.04.1800 r. drewniany kościół spłonął wraz z częścią wsi po obu stronach rzeki. W latach 1806-1807 kościół ponownie odbudowano i poświęconemu kościołowi nadano wezwanie św. Szymona i Judy Tadeusza. 

Kościół św. Szymona i Judy Tadeusza- zdjęcie przedwojenne
Wnętrze kościoła św. Szymona i Judy Tadeusza

W latach 1902 – 1904 powiększono cmentarz, kościół wraz z przyległym terenem otoczono murem i wybudowano kaplicę cmentarną. Wieś w roku 1937 liczyła 1139 mieszkańców, w tym 1046 katolików. Podczas II wojny światowej przebiegała przez miejscowość linia frontu. Niemcy i Rosjanie odbierali sobie kościół z rąk aż osiem razy. Na wieży dzwonnicy znajdowało się stanowisko niemieckiego snajpera. Na jednej ze ścian do dziś widać ślady po otrzeliwaniu kościoła przez Rosjan.  Strzał z rosyjskiej armaty ostatecznie unicestwił budynek. Kompletnie zniszczony w 1945 roku kościół do dziś nie został odbudowany. Ruiny kościoła św. Szymona i Judy Tadeusza możemy podziwiać na zdjęciach poniżej. 

W 1949 r. parafia rzymskokatolicka przejęła kościół protestancki (również zniszczony). Został on wybudowany dla protestantów z: Rogożan, Włodzienina, Jędrychowic i Suchej Psiny, w stylu gotyckim, odbudowany w latach 1945-1949. 

Kościół ewangelicki przed II wojną światową, obecnie kościół katolicki
Przedwojenna szkoła ewangelicka w Wojnowicach
Kościół pw. św. Józefa Robotnika w Wojnowicach, 2020